Jak pokazują najnowsze badania przeprowadzone przez neurobiologów z Uniwersytetu w Cardiff we współpracy z marką Barbie®, dzieci, które bawią się lalkami i poprzez to wcielają w różnego rodzaju role, mogą mieć znacznie bardziej rozwiniętą empatię oraz umiejętności społeczne.
Wyniki uzyskane w pierwszym roku badań* wykazały, że zabawa lalkami (również w pojedynkę) aktywuje tylną część bruzdy skroniowej górnej (pSTS), czyli obszar mózgu odpowiedzialny za przetwarzanie informacji społecznych, w tym za empatię.
W kolejnym roku analiz naukowcy sprawdzali znaczenie tego, co dzieci mówią w trakcie zabawy i odkryli, że bawiąc się lalkami, częściej rozmawiają o myślach i emocjach innych osób. Dzięki temu ćwiczą umiejętności społeczne, które mogą wykorzystać podczas interakcji w świecie rzeczywistym. Badania dowiodły, że zabawa lalkami korzystnie wpływa również na rozwój inteligencji emocjonalnej dzieci.
– Kiedy dzieci tworzą wyimaginowane światy i bawią się lalkami, komunikują się na głos, a dopiero potem przetwarzają wypowiedziane przekazy o myślach i emocjach. Odgrywając scenki lalkami i przewidując ich zachowania, lepiej rozumieją, co czują inni i jak mogą reagować w określonych sytuacjach – powiedziała dr Sarah Gerson, kierująca zespołem badaczy z Uniwersytety Cardiff.
– Takie zachowania zwiększają tempo rozwoju społecznego i emocjonalnego u dzieci, kształtując ich umiejętności społeczne, które mogą przerodzić się w nawyki na całe życie – dodaje doktor Gerson.
Do zbadania aktywności mózgu podczas zabawy wykorzystano najnowocześniejszy sprzęt do spektroskopii w bliskiej podczerwieni. Porównywano reakcje zachodzące w trakcie zabawy lalkami i tabletami – zarówno samodzielnej, jak i w towarzystwie. Naukowcy odkryli, że podczas zabawy lalkami dzieci mówią i myślą o emocjach innych częściej, niż gdy bawią się tabletem. Wniosek ten wysnuto na podstawie zwiększonej aktywności tylnej części bruzdy skroniowej górnej (pSTS).
– Podczas zabawy lalkami dzieci zastanawiają się nad myślami i emocjami innych, co oznacza, że używają inteligencji emocjonalnej – powiedziała badaczka dr Sarah Gerson. – To umiejętności, które są naprawdę ważne w kontekście nawiązywania i utrzymywania przyjaźni z rówieśnikami, a także uczenia się od swoich nauczycieli i rodziców – dodała Gerson.
Rodzice uważają, że empatia jest ważną umiejętnością, która wpiera społeczny i emocjonalny rozwój u dzieci. Celem lepszego zrozumienia wagi wyników tego badania, na zlecenie marki Barbie w 2020 roku zrealizowano niezależny sondaż w 22 krajach na grupie 15 000 rodziców.** Wyniki ankiety pokazały, że 91 procent z nich uważa empatię za kluczową umiejętność społeczną, którą chcieliby rozwijać u swoich dzieci, przy czym tylko 26 procent ma świadomość, że zabawa lalkami może w tym pomóc. W dobie pandemii i ograniczenia kontaktów międzyludzkich rodzice coraz częściej martwią się o prawidłowy rozwój umiejętności społecznych u dzieci.
W rzeczywistości 61 procent rodziców stwierdziło, że pandemia negatywnie wpłynęła na rozwój społeczno-emocjonalny ich dziecka.***
Badania Uniwersytetu Cardiff pokazują, że nawet samodzielna zabawa lalkami umożliwia dzieciom naśladowanie scen i interakcji z życia codziennego. Dzieci kopiują to, co na co dzień mówią i robią rodzice, nauczyciele lub rówieśnicy, a dzięki zabawie lalkami mają szansę przećwiczyć umiejętności, które przydadzą się im w realnych sytuacjach społecznych. Wyniki badań dotyczą w takim samym stopniu dziewczynek, jak i chłopców.
Jesienią 2020 roku naukowcy z Uniwersytetu Cardiff wraz z Barbie ujawnili wyniki pierwszego etapu badania, Odkrywanie korzyści płynących z zabawy lalkami w kontekście neurobiologii (ang. Exploring the Benefits of Doll Play through Neuroscience), opublikowane w Frontiers in Human Neuroscience. Projekt badawczy dotyczący krótko- i długoterminowego wpływu zabawy lalkami na rozwój dzieci będzie prowadzony do 2024 roku.
Wyniki drugiego etapu badań, zatytułowanego: Zabawa lalkami pomaga rozwijać umiejętności społeczne i emocjonalne: Inteligencja emocjonalna w obrazie mózgu (ang. Doll play prompts social thinking and social talking: Representations of internal state language in the brain), zostały opublikowane w Developmental Science w 2021 roku przez dr Sarah Gerson i współpracowników z Centrum Nauk o Rozwoju Człowieka Uniwersytetu Cardiff w Wielkiej Brytanii oraz współpracowników z Kings College London.
* Badanie marki Barbie i Uniwersytetu Cardiff Odkrywanie korzyści płynących z zabawy lalkami w kontekście neurobiologii, zrealizowane na grupie 42 dzieci (20 chłopców i 22 dziewczynek) w wieku od 4 do 8 lat, opublikowane w 2020 roku.
** Ankieta przeprowadzona przez OnePoll w lipcu 2020 roku w 22 krajach, na próbie 15 000 rodziców dzieci w wieku 3-10 lat.
*** Według badania Harvard’s Saul Zaentz Early Education Initiative’s Early Learning Study (lipiec 2021)
