Według badań Polskiego Instytutu Ekonomicznego, 30% matek dzieci w wieku do 9 roku życia nie pracuje zawodowo. Jak na polskim rynku odnajdują się wracające do pracy mamy? – Swego czasu myślałam, że sytuacja polskich mam na rynku pracy się poprawia, ale po wielu rozmowach wiem, że one wcale nie są zadowolone – mówi Ewelina Gawlik, ekspertka ds. rynku pracy.
Chociaż głównym deklarowanym powodem niepodejmowania pracy zarobkowej wśród matek małych dzieci jest opieka nad nimi (aż 77% wśród mam dzieci do 3 lat), to wraz z rosnącym wiekiem dziecka zwiększa się również waga innych przyczyn – 16% niepracujących mam deklaruje problem ze znalezieniem pracy odpowiadającej ich kompetencjom oraz umożliwiającej godzenie obowiązków zawodowych i rodzinnych. – Wiele kobiet, z którymi rozmawiałam, czuje, że ich pracodawcy są za mało wyrozumiali, że nie wspierają ich w łączeniu życia rodzinnego i zawodowego. – dodaje Ewelina Gawlik. Zdaniem ekspertki, żeby miarodajnie mówić o sytuacji mam na rynku pracy musimy podzielić je na dwie grupy:
- zamieszkujące w dużych miastach i zajmujące wysokie stanowiska, których pozycja na rynku pracy zazwyczaj pozostaje stabilna, nawet w trakcie urlopu macierzyńskiego,
- zamieszkujące w mniejszych miejscowościach i wsiach, często pracujących w rodzinnych firmach, którym dużo trudniej jest utrzymać stanowisko po powrocie z urlopu macierzyńskiego.
Obserwujemy dysproporcję w długości urlopu macierzyńskiego obu grup – kobiety w dużych miastach i na wysokich stanowiskach wracają do pracy później niż kobiety z mniejszych miejscowości.
Urlop macierzyński – jaki ma wpływ na karierę kobiety?
Badania przeprowadzone przez Polski Instytut Ekonomiczny wskazują, że chociaż prawo chroni osoby przebywające na urlopie macierzyńskim, to wiele z nich było zwalniane od razu po powrocie do pracy (przy umowach na czas nieokreślony) lub ich umowy nie były przedłużane (przy umowach czasowych). Ewelina Gawlik, eksperta ds. rynku pracy, Prezes agencji Nova Praca Group również obserwuje to zjawisko: – Szczególnie kobiety z mniejszych miast, czy pracujące na niższych szczeblach narażone są na zwolnienie po powrocie z urlopu macierzyńskiego. Wciąż funkcjonuje u nas wiele stereotypów, pracodawcy wolą zatrudniać kobiety, które nie wychowują dzieci – istnieje przeświadczenie, że będą one bardziej lojalne i zaangażowane. Decyzja o urlopie macierzyńskim, którą podejmuje po porodzie prawie 60% kobiet, często równoznaczna jest z utratą stanowiska pracy. W lepszej sytuacji są kobiety pracujące w dużych korporacjach, czy zajmujące wysokie stanowiska, które pracodawcom jest trudniej “zastąpić”.
Czy mężczyźni chętnie korzystają z urlopów ojcowskich i wychowawczych?
Obserwujemy wzrost liczby wniosków o 14-dniowy urlop tacierzyński. – Wiele kobiet, między innymi z obawy o utratę pracy, bardzo szybko wraca do aktywności zawodowej. Decyzja o urlopie tacierzyńskim partnera może ułatwić powrót do pracy, zwiększyć poczucie bezpieczeństwa zarówno zawodowego, jak i rodzinnego. Jednak jest to wciąż zbyt nowe, rzadkie zjawisko, żebyśmy mogli stwierdzić, jaki wpływ urlop tacierzyński ma na karierę mężczyzny. – mówi Ewelina Gawlik. W 2021 roku 55% mężczyzn skorzystało z urlopu ojcowskiego. Na dłuższy urlop rodzicielski zdecydował się zaledwie 1% ojców. Według badania IQS, większość mężczyzn wskazuje obawy związane z utratą pracy lub awansu jako kluczowe w decyzji o zrezygnowaniu z urlopu rodzicielskiego. Prawie co trzeci tata uważa, że wzięcie urlopu przez mężczyznę będzie niemile widziane w jego miejscu pracy.
Nianie i opiekunki – jaka jest ich sytuacja na rynku pracy?
Ewelina Gawlik podkreśla, że nianię powinniśmy traktować jako zawód. W dużych miastach zapotrzebowanie na opiekę domową rośnie, a co za tym idzie – rośnie stabilność zawodowa niań i opiekunek. Powstaje coraz więcej agencji pomagających w doborze odpowiedniej niani, co jest niezwykle ważne dla rodziców. – Agencja zdejmuje z rodziców konieczność weryfikowania, czy dana osoba ma odpowiednie kompetencje, daje im poczucie bezpieczeństwa. Rodzice są też często zmuszeni do zdecydowania się na prywatną opiekę nad dzieckiem – w polskich żłobkach na czwórkę dzieci przypada tylko jedno wolne miejsce. Zatrudnienie niani często okazuje się bardziej ekonomiczne niż prywatny żłobek, a daje nam gwarancję, że nasze dziecko jest w pełni zaopiekowane, że jest mu poświęcana należyta uwaga. – mówi Ewelina Gawlik. Coraz szybsze powroty kobiet do pracy z urlopu macierzyńskiego i rosnące zapotrzebowanie na prywatną opiekę powodują, że pozycja niań na rynku pracy stale rośnie.
